AMSTELVEEN – Amstelveen als expatgemeente. Al vele jaren is de stad een hotspot voor buitenlanders die bij grote multinationals in Nederland werkzaam zijn. Met name grote groepen Indiërs en Japanners wonen tussen de Amstelveners. Maar echt deel uitmaken van de Amstelveense samenleving doen ze veelal niet, zo is een veel gehoord commentaar. Is dat erg? En zo ja, hoe pakken we dat dan aan? We vroegen het aan onze bestuurders.
‘We zijn een internationale en diverse stad. Dit is een verrijking voor onze stad, maar maakt samenleven ook ingewikkelder’, vertelt burgemeester Poppens. Hij stipt aan dat een deel van de expats maar voor een kortere periode in Amstelveen komt wonen en dat dit het lastiger maakt om te integreren.
Bij de poort aandacht voor integratie
De burgemeester zegt het dan ook belangrijk te vinden dat nieuwkomers zo snel mogelijk hun weg vinden in het Amstelveense. ‘Vaak is de wil er wel, maar weet men niet wat de Nederlandse gebruiken zijn en wat van hen wordt verwacht. Bij de inschrijving in Amstelveen helpt de gemeente de internationals op weg, bijvoorbeeld door hen te wijzen op sociale activiteiten en vrijwilligerswerk.
‘Vaak is de wil er wel, maar weet men niet wat de Nederlandse gebruiken zijn en wat van hen wordt verwacht’
Tjapko Poppen, burgemeester
Verbinding ondermaats
Of die aanpak voldoende is om expats meer te laten integreren wordt betwijfeld door Groenlinks-fractievoorzitter Lennart de Looze: ‘Wij vinden dat er meer verbinding moet komen met de expats. De afstand is merkbaar. Iedereen is gelijk en welkom, maar het gevoel dat wijken veranderen, dat mensen het gevoel hebben dat de afstand groter wordt met buren, dat ze niet meer kunnen aankloppen bij buren, dat heerst zeker.’
‘We zouden graag zien dat mensen van onderaf met elkaar in gesprek gaan, vanuit de wijken zelf.’, vertelt De Looze. ‘Er zijn genoeg voorbeelden van mensen die wel integreren, maar er is aandacht nodig voor de mensen die dat niet doen. Dat moet natuurlijk van twee kanten komen. Daar wil je als gemeente niet tussenkomen, maar dat zou je wel kunnen faciliteren’.
Festivals ter verbinding
Esther Veenboer van de PvdA vindt ook dat de gemeente actief verbinding tussen de grote groepen buitenlandse werknemers en de Amstelveners moet stimuleren, maar zegt dat daar al wel de nodige aandacht voor is: ‘Gebrek aan contact brengt onbegrip met zich mee. Daarom heeft de PvdA in 2018 de motie “Kleurrijk ontmoeten in Amstelveen” ingediend om actief te zorgen voor ontmoetingsmogelijkheden en culturele uitwisseling. Door corona staat dit plan helaas al enige tijd op een laag pitje’.
Ook stipt Veenboer aan dat er ook lang lopende initiatieven zijn, gericht op verbinding tussen expats en Amstelveners: ‘We zien hoe bijvoorbeeld de Indiase gemeenschap contact probeert te maken door de “Bridging the Gap Foundation”. Ook vieren we in Amstelveen met de Indiase gemeenschap het Hindoestaanse lichtfeest “Diwali” en het “Cherry Blossom Festival” met de Japanners.
Faciliteiten ook voor expats toegankelijk maken
Ruud Kootker van Burger Belangen Amstelveen haakt daarop in: ‘We kennen een groot aantal activiteiten, waaronder de Indiase en Japanse festivals. Er liggen ook wel wensen op het gebied van de integratie van expats. Maar dat dit onder de maat zou zijn, die conclusie zou ik niet trekken.’
‘Het zou mij bevreemden als expats zich niet happy zouden voelen. Waarom zouden hier anders zoveel expats zijn?’
Kees Noomen, fractievoorzitter VVD
‘Wij hebben in Nederland met elkaar afgesproken dat iedereen mee kan doen’, vertelt Kootker. ‘En daarin is iedereen gelijk, ook expats betalen belasting. Dus zorg als gemeente als het gaat over onderwijs, cultuur en sport dat expats de kansen krijgen die ze behoren te krijgen in een samenleving waarin in iedereen meedoet.’
Expats zoeken elkaar op
Kees Noomen van de VVD lijkt zich niet zo veel zorgen te maken over een gebrek aan verbinding tussen expats en Amstelveners. ‘Mensen met een buitenlandse nationaliteit zoeken elkaar altijd op. Dat doen Nederlanders ook in het buitenland. Als je dan veel met elkaar optrekt, zal je automatisch minder optrekken met de lokale bevolking. Als je daarmee happy bent, zal je niet zo snel klagen. Maar als je je geïsoleerd voelt, raar wordt aangekeken of gediscrimineerd wordt, word je daar natuurlijk niet blij van.’
Noomen wijst er op dat Amstelveen trots kan zijn op de lange traditie die de stad heeft als het gaat om expats: ‘We hebben vele buitenlandse supermarkten en Amstelveen lijkt me zeer tolerant. Het zou mij dus bevreemden als expats zich niet happy zouden voelen. Waarom zouden hier anders zo veel expats zijn?’
Klassiek beeld expats is onjuist
Het algemene beeld dat expats niet geïnteresseerd zijn in de lokale samenleving en het liefst in hun eigen kringetje rondhangen klopt niet, zegt migratiehistoricus Leo Lucassen. ’Er is een klassiek beeld van expats dat ze hier alleen oppervlakkig contact willen aangaan en je niet toelaten tot hun eigen, meer intieme netwerk. Maar het is reëel om aan te nemen dat een hoop van die expats hier wel degelijk interesse in heeft en gebaat is bij meer contact met de oorspronkelijke inwoners. Daar kun je als gemeente op inspelen’.
‘Een deel van de expats kiest er bewust voor om hun kinderen naar een lokale basisschool te sturen’
Migratiehistoricus Leo Lucassen
‘Wat opvalt is dat nogal wat expats van buiten de EU, zeker als ze ook met kinderen hier zijn, meer geworteld zijn in de lokale samenleving dan ze zelf van te voren hadden verwacht’, vertelt Lucassen. Hij geeft aan dat expats keuzes maken die aangeven dat ze willen investeren in een verbinding met de lokale samenleving: ‘Een deel van de expats kiest er bijvoorbeeld bewust voor om hun kinderen niet naar een internationale, maar een lokale basisscholen te sturen.’
Invloed expats op woningmarkt
Naast de vraag of er meer aandacht moet komen voor integratie van de Amstelveense expats, worden de buitenlandse werknemers ook regelmatig in verband gebracht met de krapte op de woningmarkt. Migratiehistoricus Lucassen bevestigt dit: ‘De impact van expats op huurprijzen is bekend. Deze groep heeft meer te besteden waardoor de prijzen stijgen. Er zijn verdringingseffecten in buurten die negatief uitwerken voor mensen die er al langer wonen’.
Patrick Adriaans van de SP vindt dat het effect dat expats op de Amstelveense woningmarkt hebben echt onwenselijke vormen heeft aangenomen: ‘Bedrijven kopen panden op om hun werknemers te huisvesten. We zien de huizenprijzen stijgen maar ook dat er panden leeg staan. Je ziet dat duidelijk tijdens de coronacrisis: Er zijn minder expats en een gedeelte van de woningen staat leeg.’
Amstelveen ‘expat-city’: Kosten versus baten
Ook Lennart de Looze van Groenlinks erkent het negatieve effect dat het grote aantal expats heeft op de woningmarkt. Maar hij geeft wel aan dat het probleem complexer is: ‘Huizen worden ook opgekocht door huisjesmelkers om te verhuren. We kunnen niet de individuele expat de schuld geven van het woningtekort.’ Wat De Looze betreft is het goed om te realiseren wat de verantwoordelijkheid van de gemeente zelf is als het gaat om de zorgen die er zijn rondom expats in Amstelveen: ‘We moeten eerlijk tegen onszelf zijn. We hebben ze hierheen gehaald, vanuit een te eenzijdige focus op economische groei. Daar moeten we dus mee stoppen.’
‘We hebben Expats hierheen gehaald vanuit een te eenzijdige focus op Economische groei. Daar moeten we mee stoppen’
Lennart de Looze, fractievoorzitter GroenLinks
Patrick Adriaans van de SP vraagt zich in dit verband af of het wel de juiste koers is om verder te stimuleren dat expats zich in Amstelveen vestigen: ‘Het huidige college vindt dat we “internationaal” moeten zijn en werkgelegenheid naar Amstelveen moeten halen. Er wordt heel vaak gezegd dat dit belangrijk is maar ik heb nooit cijfers gezien de mij kunnen overtuigen dat die toegevoegde waarde significant is. Adriaans bepleit verder dat de balans rondom expats in Amstelveen zoek is: ‘Een internationale opstelling is goed, maar we moeten wel kijken waar de winst ligt en waar ligt de pijn. En als de pijn bij ons op de woningmarkt ligt en de winst bij een buitenland bedrijf is het scheef.’
Lees ook: Wijkcoaches Ghoesna en Rosanne zetten in op verbinding tussen expats en Nederlanders
